Thị xã Phú Thọ, một thị xã bình yên với hơn 110 năm lịch sử, nằm ở bờ hữu ngạn sông Thao (sông Hồng), trung tâm của tỉnh Phú Thọ, vùng đất nối liền các tỉnh Tây Bắc và đồng bằng Bắc Bộ.
Thị xã Phú Thọ có diện tích tự nhiên 64,6 km2 với dân số khoảng 72.000 người (tính đến đầu năm 2015), đã từng là trung tâm kinh tế, chính trị của tỉnh Phú Thọ những năm đầu thế kỷ 20.
Vị trí địa lý thị xã Phú Thọ
Thị xã Phú Thọ thuộc vùng trung du và miền núi phía Bắc, là nơi tiếp giáp giữa đồng bằng sông Hồng và vùng đồi núi, trung du, này nằm cách thành phố Việt Trì 30km, cách thủ đô Hà Nội 90km về phía Tây Bắc và cách cửa khẩu quốc tế Lào Cai 200km.
Địa giới của thị xã Phú Thọ như sau: phía bắc và đông bắc giáp huyện Phù Ninh, phía tây và tây nam giáp huyện Thanh Ba, phía nam giáp huyện Tam Nông (bên kia sông Hồng), phía đông nam giáp huyện Lâm Thao.
Thị xã Phú Thọ nằm trong vùng trung du Bắc Bộ, với địa hình bán sơn địa theo dạng bát úp, nằm trên vùng giáp ranh giới giữa Đồng bằng sông Hồng và vùng đồi núi thấp. Địa hình của thị xã Phú Thọ cao dần về phía Bắc và Tây Bắc, thấp dần về phía sông Hồng. Khí hậu tại đây cũng mang bản sắc của vùng trung du Bắc Bộ, 4 mùa rõ rệt.
Hệ thống giao thông tại thị xã Phú Thọ rất phong phú gồm có đường bộ, đường thủy, đường sắt và đường hàng không. Đường bộ có quốc lộ 2 chạy qua nối Hà Nội với các tỉnh vùng Tây Bắc. Đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai chạy qua nối trung tâm thị xã với quốc lộ 2 và hàng chục tuyến đường tỉnh lộ, huyện lộ với tổng chiều dài hàng trăm km. Đường sắt nổi bật với tuyến Hà Nội – Lào Cai chạy qua với chiều dài 9,4km. Đường thủy trên sông Hồng có chiều dài qua thị xã hơn 10 km nhưng hiệu quả sử dụng chưa cao. Thị xã còn có 1 sân bay quy mô nhỏ do quân đội quản lý, trong quy hoạch có tính đến mở rộng để sử dụng dân sự khi cần thiết.
Mời các bạn cùng khám phá: Địa điểm hấp dẫn tại thị xã Phú Thọ
Lịch sử thị xã Phú Thọ
Thị xã Phú Thọ là đất trung du thuộc tỉnh miền núi Phú Thọ, vào đời Hùng Vương thứ 18 gọi chung là động Phú An. Suốt trong thời kỳ phong kiến Việt nam tự chủ, từ nhà Đinh đến nhà Tiền Lê, Lý, Hậu Lê, địa danh Phú An vẫn được giữu nguyên. Đến thời nhà Nguyễn, năm 1890 triều vua Thành Thái cho đổi tên làng Phú An thành làng Phú Thọ. Trong thời kỳ thuộc Pháp, ngày 5-5-1903, làng Phú Thọ trở thành tỉnh lỵ Phú Thọ. Ngày 22-10-1907, lỵ sở của tỉnh Phú Thọ được nâng cấp lên thành thị xã Phú Thọ
Thị xã Phú Thọ được chọn thành lập chính thức là ngày 05 tháng 05 năm 1903 trên cơ sở làng Phú Thọ. Thị xã Phú Thọ có lịch sử hình thành và phát triển từ hàng nghìn năm. Thị xã Phú Thọ ngày nay xa xưa là Ma thành (sau gọi là thành Mè) do Ma Xuân (cháu chắt của Ma Khê) xây dựng. Hậu duệ của Ma Khê cầm đầu Ma tộc truyền đời trấn giữ thành Mè. Đến thời Loạn 12 sứ quân, thành Mè do Ma Xuân Trường trấn giữ. Sau khi thành Hồi Hồ thất thủ, tướng quân Kiều Thuận chạy sang thành Mè kết hợp với Ma Xuân Trường chống lại Đinh Bộ Lĩnh. Đinh Bộ Lĩnh đánh chiếm thành Mè. Khi đó Kiều Thuận tử trận, Ma Xuân Trường trốn thoát, sau khi mất được Đinh Bộ Lĩnh vì thán phục uy đức mà truy phong ông là Ma tộc thần tướng.
Ngày nay, dấu tích lịch sử thị xã Phú Thọ vẫn còn còn đó là dấu tích của thành Mè ở phố Phú An có đền thờ Ma Khê. Làng Trù Mật xã Văn Lung thị xã Phú Thọ có đền thờ Ma Xuân Trường và Kiều Thuận.
Để hiểu thêm về lịch sử thị xã Phú Thọ thời kỳ này, các bạn có thể tìm hiểu thêm qua bài viết: Bí ẩn dòng họ Ma và …
Hành chính – Y tế – Giáo dục
Địa giới hành chính tại thi xã Phú Thọ được điều chỉnh vào tháng 05 năm 2003 có quy mô với 10 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 4 phường và 6 xã. Ngày 23 tháng 7 2013, Chính phủ Việt Nam ban hành nghị quyết thành lập phường Thanh Vinh nên thị xã Phú Thọ gồm 5 phường và 5 xã.
- Phường: Âu Cơ, Hùng Vương, Phong Châu, Thanh Vinh, Trường Thịnh.
- Xã: Hà Lộc, Hà Thạch, Phú Hộ, Thanh Minh, Văn Lung.
Hệ thống y tế tại thị xã Phú Thọ có ba bệnh viện công lập trong đó có 1 bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh và 2 bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh là: Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Phú Thọ, Bệnh viện Tâm thần Phú Thọ.
Các bạn có thể tham khảo Danh bạ địa chỉ hữu ích tại thị xã Phú Thọ
Quy hoạch
Lịch sử thị xã Phú Thọ là một vùng đất bình yên và cổ kính. Nhưng hiện nay đã có đề án nâng cấp trở thành thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2017 và hướng tới đạt tiêu chí đô thị loại II vào năm 2020. Thời điểm hiện tại, thị xã đang xây dựng đề án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó, thị xã Phú Thọ sẽ mở rộng với 5 xã của các huyện xung quanh (xã Hiền Quan, Vực Trường của huyện Tam Nông, xã Lương Lỗ, Đỗ Sơn, Đỗ Xuyên của huyện Thanh Ba) nhập về thị xã vào năm 2030.
Hy vọng thị xã xinh đẹp của chúng ta sẽ sớm bắt nhịp với tốc độ phát triển của xã hội hiện nay, nhưng vẫn giữ được những điều đáng quý trong lịch sử thị xã Phú Thọ.
