Ngôi làng cổ Phú An đã có từ thời Hùng Vương thứ 18. Đến năm 1903, nơi đây được nâng lên làm thị xã Phú Thọ và trở thành trung tâm của tỉnh cùng tên.
Tiền thân của thị xã Phú Thọ ngày nay là một làng Việt cổ mang tên Phú An vào thời vua Hùng thứ 18 (khoảng năm 334 – 258 TCN). Năm 1890, vua Thành Thái đổi tên làng Phú An thành làng Phú Thọ. Năm 1903, toàn quyền Đông Dương đã ra nghị định biến làng Phú Thọ thành thị xã, nơi đặt trung tâm hành chính của tỉnh.
Đến năm 2024, Thị xã Phú Thọ là thị xã lâu đời nhất trong số 51 thị xã của Việt Nam với 121 năm tuổi. Thị xã cách thành phố Việt Trì khoảng 30 km di chuyển, là nơi tiếp giáp giữa đồng bằng sông Hồng và vùng đồi núi, trung du.
Giai đoạn 2021 – 2030, thị xã Phú Thọ được quy hoạch có một loạt các tuyến cao tốc đi qua: Cao tốc Nội Bài – Lào Cai (CT.05) 6 làn xe; Đường cao tốc Bắc- Nam phía Tây (CT.02) đoạn Tuyên Quang – Phú Thọ 4 làn xe, đoạn Phú Thọ – Ba Vì (Hà Nội) 6 làn xe cùng đường Hồ Chí Minh. Trong ảnh là nút giao IC9 nối cao tốc Nội Bài – Lào Cai với cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ.
Kinh tế của thị xã Phú Thọ phát triển nhanh, bền vững, tăng trưởng mạnh mẽ qua từng năm. Tính chung cả giai đoạn 2010 – 2021, thu ngân sách tăng bình quân khoảng 18,5%/năm. Năm 2022, tổng thu ngân sách nhà nước đạt gần 1.400 tỷ đồng, bằng 267,7% kế hoạch, tăng 86,3% so với năm 2021. Đây là năm đầu tiên thu ngân sách nhà nước của thị xã Phú Thọ vượt ngưỡng trên 1.000 tỷ đồng.
Theo bản quy hoạch tỉnh Phú Thọ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đến năm 2030, tỉnh Phú Thọ phát triển hàng loạt các khu công nghiệp, cụm công nghiệp như: Cụm công nghiệp Thanh Minh 0,3 km2, Khu công nghiệp Phú Hộ 0,8 km2… Nổi bật nhất là Khu công nghiệp Phú Hà nằm cạnh nút giao IC9 với diện tích 4,5 km2, gần bằng quận Hoàn Kiếm (5,3 km2).
Dự án nhà máy điện tử BYD Việt Nam (nằm trong Khu công nghiệp Phú Hà) là một trong số những dự án được đầu tư công nghệ sản xuất tiên tiến, quy mô lên đến 269 triệu USD (tương đương 6.800 tỷ đồng). Đây cũng là dự án lớn thứ hai toàn tỉnh về thu hút nguồn vốn đầu tư FDI, bước đầu đi vào hoạt động, tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn người dân.
Nhiều khu đô thị mới cũng đang dần hình thành ở thị xã Phú Thọ như: Khu nhà ở đô thị Phú Hà (hơn 2 ha) và Khu đô thị mới Âu Cơ (hơn 22 ha),…. Trong ảnh là Khu đô thị mới Âu Cơ hay còn gọi là Âu Cơ Park City. Khu đô thị được xây dựng theo lối kiến trúc châu u, chuỗi tiện ích quy mô và hệ thống hạ tầng được đầu tư bài bản, có chuỗi công viên lên đến 2 ha.
Riêng dự án Khu đô thị mới Thanh Minh (nằm ở xã Thanh Minh và một phần phường Thanh Vinh, thị xã Phú Thọ) là một trong số các dự án trọng điểm của tỉnh. Khu đô thị mới Thanh Minh có quy mô 92,3 ha đã giải phóng mặt bằng được gần 52 ha… Tổng vốn đầu tư khoảng 4.390 tỷ đồng. Trong ảnh là bản đồ dự án Khu đô thị mới Thanh Minh.
Hàng chục tuyến đường tỉnh lộ, huyện lộ đang được đầu tư xây dựng với tổng chiều dài hàng trăm km như: Đường Hùng Vương (đi ngang qua khu công nghiệp Phú Hà), đường Trường Chinh (đường sân bay), đường Đinh Tiên Hoàng (đi xã Văn Lung)…
Quy hoạch đến năm 2030, thị xã Phú Thọ sẽ có 3 trung tâm thương mại, 6 siêu thị và mạng lưới 12 chợ; cùng một cảng thủy nội địa Ngọc Tháp quy mô 1.000 tấn qua sông Hồng.
Là địa phương với nền văn hóa lâu đời, thị xã Phú Thọ còn gắn với nhiều lễ hội tại các đình, làng. Lễ hội đền Trù Mật là lễ hội tiêu biểu nhất ở thị xã Phú Thọ. Đền Trù Mật – Chùa Thắng Sơn được xây dựng từ năm Canh Ngọ 970 dưới thời vua Đinh Tiên Hoàng. Trải qua nhiều lần trùng tu, đến năm 1999, đền Trù Mật – chùa Thắng Sơn được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã phê duyệt quy hoạch tỉnh Phú Thọ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó đến năm 2030, thị xã Phú Thọ sẽ là đô thị loại II, là thành phố trực thuộc tỉnh. Đây sẽ là điểm sáng thu hút các nhà đầu tư, nổi bật trên bản đồ bất động sản khu vực Trung du và miền núi phía Bắc trong thời gian tới.
Bài và ảnh: Thảo Quyên – ANTT – Người Đưa Tin
